Puchar UEFA, Liga Europy. Jak zmieniały się te rozgrywki?
3 min read
Kwalifikacje do Ligi Europy co roku przyciągają uwagę polskich kibiców, bo w ostatnich latach nadwiślańskie drużyny najczęściej kończą zmagania w europejskich pucharach właśnie na tej fazie. Te rozgrywki mają jednak za sobą bogatą historię i kilka istotnych zmian. Jak Puchar Miast Targowych zmienił się w Puchar UEFA, a potem Ligę Europy?
Puchar Miast Targowych i Puchar UEFA
Pomysłodawcą rozgrywek pucharowych dla europejskich klubów był Szwajcar Ernst Thommen. Ostatecznie turniej wystartował w 1955 roku jako Puchar Miast Targowych. Miały w nim występować nie tylko czołowe drużyny kontynentu, ale także reprezentacje miast, w których odbywały się międzynarodowe targi. Pierwsza edycja zakończyła się w 1958 roku, a debiutanckim triumfatorem została FC Barcelona. Kolejna edycja trwała dwa lata, od początku lat 60. nowego zwycięzcę przynosił każdy kolejny sezon. W tych rozgrywkach najlepiej radziła sobie liga hiszpańska – królowie strzelców z Półwyspu Iberyjskiego doprowadzili tamtejsze drużyny do pięciu finałowych zwycięstw.
Końcowego triumfatora rozgrywek o Puchar Miast Targowych wyłaniał najczęściej dwumecz. W turnieju obowiązywała także zasada, wedle której mogła w nim występować tylko jedna drużyna z danego miasta. W 1971 roku reguły zmieniono, a PMT został zastąpiony przez Puchar UEFA – to wtedy europejska federacja ostatecznie objęła nad nim pieczę. Od tej pory najsilniejsze piłkarsko kraje mogły w nim wystawiać kilka drużyn nawet wówczas, gdy pochodziły z jednego miasta. I już w pierwszym finale zmierzyły się dwa zespoły z Anglii: Tottenham pokonał Wolverhampton.
Turniej przez lata opierał się wyłącznie na fazie pucharowej. O awansie do kolejnej rundy decydował dwumecz, taką samą formę do 1997 roku miał finał. Dopiero wtedy zmieniono zasady i zdecydowano, że triumfatora wyłoni jedno spotkanie na neutralnym terenie. W 2004 roku w Pucharze UEFA, na wzór Ligi Mistrzów, pojawiła się również faza grupowa.
Nowy format – kwalifikacje do Ligi Europy i kolejne fazy
Ostatnim zdobywcą Pucharu UEFA został w 2009 roku Szachtar Donieck. W kolejnym sezonie wystartowała Liga Europy. Składa się z trzech faz. Drużyny z krajów sklasyfikowanych nisko w rankingu UEFA muszą najpierw pokonać kwalifikacje do Ligi Europy, w których o awansie decyduje dwumecz. Następnie 48 najlepszych drużyn uczestniczy w fazie grupowej, gdzie rywalizują w 12 grupach. Do fazy pucharowej awansują po dwie najlepsze ekipy z każdej grupy, do których dołącza osiem drużyn z Ligi Mistrzów, które zajęły trzecie pozycje w swoich grupach. Następnie losowanie wyłania 16 par, które rywalizują w systemie mecz i rewanż. Tak jest aż do finału – losy trofeum rozstrzygają się bowiem w pojedynczym spotkaniu.
Ligi w Europie ze zdobywcami Pucharu UEFA
Które ligi w Europie mogą pochwalić się największą liczbą triumfów w Pucharze UEFA i Lidze Europy? Najwięcej zwycięstw – 11 – ma w dorobku liga hiszpańska. Królowie strzelców tych rozgrywek w ostatnich latach często otwierali także listę najskuteczniejszych piłkarzy LE. W ostatniej dekadzie dwukrotnie był nim Aritz Aduriz, a raz Jonathan Soriano, Luciano Vietto i Radamel Falcao.
W czołówce klasyfikacji wszechczasów są także Anglia i Włochy – kluby z tych krajów zanotowały po dziewięć triumfów. Sześć razy po puchar sięgnęli przedstawiciele Niemiec, cztery razy Holendrzy, dwukrotnie Portugalczycy, Rosjanie i Szwedzi. Pozostałe ligi w Europie, które mogą pochwalić się wygraną, to liga ukraińska, turecka oraz belgijska. Najbardziej utytułowanym klubem jest z kolei hiszpańska Sevilla, która wygrała finał aż pięciokrotnie. Po trzy triumfy na koncie mają Inter Mediolan, Liverpool, Juventus oraz Atletico Madryt.
