Co można, a czego nie wolno zakładać na boisku? Najważniejsze przepisy dotyczące strojów piłkarskich

Stroje piłkarskie z nadrukiem, w których występują profesjonalni sportowcy, to festiwal kolorów, wzorów i fasonów. Niektóre drużyny wybierają stroje piłkarskie z kołnierzykiem, inne z okrągłym dekoltem lub trójkątnym wycięciem wokół szyi. Na boiskach Polski i Europy możemy oglądać piłkarzy w koszulkach z krótkimi rękawami, ale czasami widzimy także zawodników ubierających pod stroje dodatkowe podkoszulki, a nawet bluzy piłkarskie z długimi rękawami. Według takich samych wzorów powstają stroje piłkarskie dla dzieci, ważnym elementem futbolowego biznesu są także repliki oficjalnych zestawów, sprzedawane w sklepach należących do klubów piłkarskich oraz ich sponsorów technicznych.

To, jak wyglądają komplety piłkarskie, zależy jednak nie tylko od pomysłów projektantów i marketingowców, ale również przepisów. Wygląd koszulek i innych elementów jest regulowany przez IFAB, czyli Międzynarodową Radę Piłkarską, a także wewnętrzne normy przygotowywane przez organizatorów rozgrywek. Regulacje dotyczą również dodatkowych elementów wyposażenia, takich jak biżuteria, ochraniacze czy taśmy przyklejane na getrach. Postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się przepisom, które dotyczą strojów piłkarskich używanych w oficjalnych rozgrywkach.

Stroje piłkarskie przeciwnych drużyn: kto musi dopasować się do rywala?

Podstawowym zadaniem, jakie muszą spełniać stroje piłkarskie, jest wyróżnienie zawodników występujących w jednym zespole i pomoc w odróżnieniu ich od rywala. W związku z tym wszyscy piłkarze z pola powinni grać w identycznych zestawach. Wyjątkiem jest bramkarz, który musi występować w bluzie, której kolor wyraźnie odbiega zarówno od podstawowych barw koszulek jego kolegów, jak i kolorystyki strojów rywali. To zastrzeżenie nie obowiązuje jedynie bramkarza drużyny przeciwnej. Sędzia może pozwolić, by obaj golkiperzy grali w bluzach w takim samym kolorze, jeżeli żaden z nich nie posiada stroju w odmiennych barwach.

Mimo że zakres barw, jakie mogą przyjmować stroje piłkarskie, nie jest niczym ograniczony, w praktyce często dochodzi do sytuacji, w której podstawowe stroje piłkarskie obu drużyn są utrzymane w podobnej kolorystyce. Skrajnym przykładem mógłby być chociażby ewentualny mecz, w którym Manchester United zmierzyłby się z Wisłą Kraków. Oba zespoły występują w końcu na co dzień w czerwonych koszulkach i białych spodenkach. To skrajny przypadek, ale “kolizje” barw zdarzają się bardzo często. Wystarczy, że na koszulkach obu drużyn znajduje się sporo tego samego koloru.

Gospodarz wybiera kolory

Wówczas pierwszeństwo wyboru strojów jest przywilejem gospodarza spotkania. Zgodnie z przepisami Polskiego Związku Piłki Nożnej, “drużynie gospodarza zawodów należy umożliwić grę przed własną widownią w barwach klubowych. W tym celu gospodarz zawodów w zawiadomieniu o miejscu i terminie zawodów powinien poinformować przeciwnika o strojach, w jakich zamierza wystąpić”. Podobne regulacje obowiązują również w rozgrywkach międzynarodowych. Z tego powodu nawet przed meczami rozgrywanymi na neutralnym terenie, na przykład w czasie turniejów o mistrzostwo świata czy Europy, wybierany jest tytularny gospodarz spotkania. To jemu przysługuje prawo gry w podstawowych barwach.

Jeśli “domowe” stroje piłkarskie gości są podobne do kolorystyki gospodarzy, przyjezdni zwykle sięgają po komplet rezerwowy. Profesjonalne kluby zazwyczaj posiadają aż trzy komplety strojów. Wybór zestawu kontrastującego z barwami przeciwnika nie powinien zatem stanowić problemu. Ostateczna decyzja o dopuszczeniu strojów do gry leży jednak w gestii sędziego oraz delegata zawodów. Jeśli okaże się, że barwy obu kompletów są zbyt podobne, o zmianę koszulek prosi się gospodarzy – decydują o tym względy logistyczne. To na gościach ciąży jednak dyscyplinarna odpowiedzialność za takie niedopatrzenie.

Interesują Cię także przepisy i ciekawostki związane ze strojami siatkarskimi? Więcej informacji na ten temat znajdziesz na stronie dosiatkowki.pl

Stroje piłkarskie i ich podstawowe elementy

Zdecydowanie najistotniejszym elementem, jaki zawierają stroje piłkarskie, są oczywiście koszulki. Przepisy IFAB nie regulują ich zbyt precyzyjnie – ma to być po prostu element stroju z rękawami. Z tego powodu do gry nie są dopuszczane bezrękawniki. Sędziowie nie wyraziliby także zgody na używanie strojów na ramiączkach, gdyby któraś z firm odzieżowych wpadła na pomysł przygotowania tego typu rozwiązania. Futbolowe normy nie określają natomiast długości rękawów, dlatego można używać zarówno koszulek z krótkimi rękawami, jak i długimi. W przeszłości zdarzały się także ekipy, których stroje posiadały rękawy o długości 3/4. Jakie wzory mogą znaleźć się na strojach piłkarskich? Najpopularniejsze są pasy, ale ograniczeniem jest tutaj jedynie wyobraźnia producenta.

Obowiązkowym elementem piłkarskiego wyposażenia są także spodenki. Pod względem kolorystycznym, poza wspomnianymi ogólnymi regulacjami, nie ma żadnych ograniczeń. Mogą zatem być utrzymane w tych samych kolorach, co koszulki, ale równie dobrze być wykonane z zupełnie inaczej barwionej tkaniny. Mimo że u początków futbolu zawodnicy występowali głównie w spodniach z długimi nogawkami, dziś obowiązuje gra w krótkich spodenkach. Wyjątkiem są bramkarze – przepisy dopuszczają, by używali spodni dresowych. O polskich i zagranicznych bramkarzach Ekstraklasy piszemy w artykule https://www.wspieramyklub.pl/40-letni-bramkarz-w-ekstraklasie.

Pełny strój do piłki nożnej uzupełniają ochraniacze goleni, skarpety oraz odpowiednie obuwie. Osłony na piszczele muszą być ukryte pod skarpetami, w związku z tym piłkarskie getry sięgają zwykle niemal pod kolano. Przed wejściem każdego piłkarza na boisko sędziowie sprawdzają również jego buty. Powinno być nim obuwie z korkami. Pewne ograniczenia pod tym względem obowiązują natomiast szczególnie w rozgrywkach kategorii młodzieżowych. Zwykle nie można tam używać butów z wkręcanymi kołkami, popularnie nazywanych wkrętami.

Koszulka, podkład i inne przepisy

Piłkarskie przepisy dotyczą jednak również innych, dodatkowych elementów piłkarskiego wyposażenia. Do najważniejszych należy widoczna spod koszulek i spodenek bielizna termoaktywna, którą piłkarze często zakładają zwłaszcza w chłodniejsze dni. Jeszcze kilka lat temu panowała pod tym względem duża dowolność, dziś jednak również i jej kolor regulują przepisy. Jej elementy widoczne na zewnątrz muszą być utrzymane w tych samych barwach, co rękawy koszulek oraz dolne krawędzie spodenek. Szczególną uwagę trzeba zwracać na tak zwane “podkłady”, czyli podkoszulki z długimi rękawami, które wielu zawodników zakłada pod właściwe koszulki meczowe.

Wygląd tego, co znajduje się pod koszulkami piłkarzy, jest istotny z jeszcze jednego powodu. Piłkarskie federacje zabraniają bowiem umieszczania na nich – podobnie jest zresztą z oficjalnymi strojami piłkarskimi – żadnych elementów religijnych, politycznych czy światopoglądowych. Piłkarze muszą się więc pilnować, bo wielu z nich po golach podwija koszulkę, odsłaniając to, co znajduje się pod nią. Za reklamy czy hasła umieszczone na bieliźnie grożą surowe kary.

Jedną z najgłośniejszych tego typu historii była sytuacja Nicklasa Bendtnera, napastnika reprezentacji Danii. W czasie meczu z Portugalią na mistrzostwach Europy w 2012 roku ekspresyjnie świętował gola, podnosząc koszulkę i ukazując reklamę znajdującą się na pasie jego bielizny. UEFA nałożyła na niego 100 tysięcy euro kary, którą jednak uiściła za niego promowana w ten sposób firma.

Kiedy w czasie meczu można zdjąć koszulkę?

W większości rozgrywek reprezentacyjnych logotypy sponsorów – poza producentem odzieży – nie mogą być widoczne na koszulkach. Zupełnie inaczej jest w przypadku rywalizacji klubów, gdzie reklama na strojach jest jednym z głównych źródeł dochodów dla wielu ekip. Ale i tutaj czasami pojawiają się obostrzenia. Na przykład Holenderski Związek Piłki Nożnej w 2020 roku zablokował reklamę, którą na koszulkach umieścić chciał klub FC Emmen. Na strojach drużyny miało pojawić się bowiem logo firmy produkującej gadżety erotyczne.

Warto dodać, że walka z nielegalną reklamą przyczyniła się do wprowadzenia obowiązującego od kilkunastu lat przepisu, w związku z którym sędziowie za zdjęcie koszulki karzą zawodników żółtą kartką. Czasami jednak sami arbitrzy nakazują graczom zmianę stroju – dzieje się tak w sytuacjach, w których na koszulce widnieją plamy krwi. Takie przypadki zdarzają się na przykład przy zderzeniach piłkarzy głowami.

Taśmy, ochraniacze, biżuteria

Co z dodatkowymi elementami strojów oraz ozdobami? Sędziowie kierują się przede wszystkim zasadą, że na boisko nie można wnosić żadnych elementów ubioru ani przedmiotów, które mogą być niebezpieczne. W związku z tym zakazują na przykład biżuterii – muszą się do tego dostosować również zawodnicy, którzy na co dzień noszą na przykład kolczyki. Przed wejściem na murawę trzeba zdjąć również łańcuszki na szyję, obrączki czy gumowe opaski.

Przepisy regulują też na przykład kolor taśm, jakimi część zawodników okleja getry. Muszą być one utrzymane w takich samych barwach, jak część skarpet, którą zakrywają. Zwykle zawodnicy stosują takie taśmy wówczas, gdy zamiast klasycznych skarpet stawiają na skarpetki kompresyjne. Wtedy gracze odcinają stopy getrów, a górne części, zakrywające ochraniacze, doczepiają do nóg w inny sposób.

Przepisy dopuszczają natomiast stosowanie ochraniaczy na inne części ciała, co wykorzystują piłkarze wracający do składu po kontuzjach. Ochraniacze kolan i łokci, a także maski na twarz, muszą być jednak wykonane z lekkich i miękkich materiałów. W takie regulacje wpisują się między innymi osłony na twarz stosowane przy urazach twarzoczaszki, takich jak złamania nosa. Niedopuszczalne jest natomiast wychodzenie na boisko na przykład w gipsowych opatrunkach rąk czy palców.